Αν τοποθετήσουμε μια ομάδα καλλιτεχνών σε ένα συγκεκριμένο χώρο και τους ζητηθεί να ζωγραφίσουν το τοπίο που εκτείνεται μπροστά τους, είναι γνωστό πως όσοι αποτελούν την ομάδα, τόσες θα είναι και οι παραλλαγές της εικόνας που θα αποτυπωθεί στα έργα τους. Αυτό εξαρτάται από την ιδιαίτερη ματιά, τη σκοπιά από την οποία παρατηρεί ο καθένας, από την ιδιαίτερη τεχνική και θεωρία που έχει κάθε καλλιτέχνης ως προς τη δουλειά του. Ακόμα ο ίδιος καλλιτέχνης, ανάλογα με τη διάθεσή του την ώρα της δημιουργίας ή ακόμα από την εμπειρία που με τον καιρό αποκτά, διαφορετικά θα αποδώσει το ίδιο θέμα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αν δοκιμάσει περισσότερες από μία φορές να δουλέψει πάνω στο ίδιο παρατηρούμενο θέμα, αντικείμενο ή φυσικό, ιδίως, χώρο… 

Από την άλλη πάλι κατά το δεύτερο µισό του 19^ου αιώνα καλλιτέχνες στη Γαλλία στον τοµέα της ζωγραφικής ανέπτυξαν τη θεωρία του ιμπρεσιονισμού, σύμφωνα με την οποία στιγµιαίες, φευγαλέες εντυπώσεις δηµιουργούνται στο ανθρώπινο µάτι από το παιχνίδισµα του φωτός πάνω στα αντικείµενα, σε µια δεδοµένη στιγµή. Οι χρωµατικές διαφοροποιήσεις προκαλούνται από την αλλαγή της θέσης του ήλιου και των ατµοσφαιρικών συνθηκών. Έτσι, λοιπόν, το ίδιο τοπίο θεωρείται ένας διαρκώς μεταβαλλόμενος χώρος και ως εκ τούτου σε κάθε χρονική στιγμή θα αποδοθεί διαφορετικά, ακόμα από τον ίδιο καλλιτέχνη, αλλά και κάθε έργο-δημιουργία θα δείχνει ως κάτι ρευστό, ως μη σταθερή, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, εικόνα, που θα δείχνει την τάση να μεταβληθούν όλα τα στοιχεία της από τη μια στιγμή στην άλλη…

 

Εντύπωση ή ανατέλλων ήλιος

 

Την εντύπωση της αέναης αυτής μεταβολής μπορούμε να εντοπίσουμε στον πίνακα του Claude Monet (Κλωντ Μονέ) «Εντύπωση ανατέλλοντος ηλίου», όπου απεικονίζεται ένα λιμάνι την ώρα της ανατολής, όταν διαλύεται η πρωινή ομίχλη και ο ήλιος εισχωρεί σιγά-σιγά στο χώρο δημιουργώντας ένα πλήθος από παιγνιδίσματα φωτός, στην αντανάκλαση του δίσκου του στο νερό, αλλά και στα αντικείμενα του χώρου που μόλις διακρίνονται βγαίνοντας σταδιακά από την ομίχλη. Όλα, και η βάρκα στο πρώτο πλάνο, βρίσκονται σε μια μεταβαλλόμενη κατάσταση, λόγω της ομίχλης που αραιώνει και της παλλόμενης κίνησης του νερού με τα κύματα και τις αντανακλάσεις, ακόμα της κίνησης της βάρκας, που ποτέ δεν βρίσκεται, όπως είναι φυσικό, σε ακινησία. Οι πινελιές του χρώματος αποδίδουν φευγαλέες εντυπώσεις που κάθε στιγμή αλλάζουν. Κανένα στοιχείο του πίνακα δεν έχει καθορισμένα και σαφή περιγράμματα, είναι όλα ακαθόριστα και συγκεχυμένα.

Ο Claude Monet αποτύπωσε σε πολλά έργα του απόψεις του δικού του κήπου, στα οποία αναγνωρίζονται τα ίδια σημεία του κήπου σε πλήθος παραλλαγών, με διαφορετικούς φωτισμούς και χρωματικούς συνδυασμούς, δηλαδή σε διαφορετικές χρονικές στιγμές μέσα στη μέρα ή σε εποχές.

 

Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η σειρά με τα νούφαρα στη λίμνη…

 

 

 

 

Οι ιμπρεσιονιστές ενδιαφέρονται για την καθαρή και φωτεινή χρωµατικότητα και τις ζωντανές διαβαθµίσεις, ενώ η ζωγραφική απόδοση, που γίνεται µε ταχύτητα, προκειµένου να συλληφθεί η φωτεινή χρωµατική στιγµή, δίνει την εντύπωση ότι οι ζωγράφοι δεν ενδιαφέρονται για τη µορφή των αντικειµένων. Παραθέτουν τα καθαρά χρώµατα κατευθείαν πάνω στην εικονιστική επιφάνεια, χωρίς να τα ανακατεύουν στην παλέτα, και έτσι οι χρωµατικές αντανακλάσεις συνθέτουν την εικόνα στο µάτι του θεατή και από µια κάποια απόσταση.

 

 

Ο κήπος του καλλιτέχνη

 

Τώρα ο καλλιτέχνης δεν επιδιώκει πια να «κρύψει» την υφή της πινελιάς του. Σκιτσάρει µε το πινέλο και µεταχειρίζεται µε τον ίδιο τρόπο όλα τα εικαστικά στοιχεία. Οι σκιές έχουν και αυτές χρώμα! 

Η αυτονοµία του χρώµατος, σε σχέση προς το αντικείµενο, δηµιούργησε το χάσµα µεταξύ της κλασικής και της µοντέρνας ζωγραφικής.

 

επιμέλεια: Παναγιώτης Χαλούλος

 http://users.ach.sch.gr/pchaloul/ 

http://blogs.sch.gr/pchaloul

 

 

 

 

Πηγές:

http://10gym-patras.ach.sch.gr/impressionism.htm 

http://www.abcgallery.com/M/monet/monet.html