ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΙΠΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ
Κιάλια, τηλεσκόπιο, φωτογραφική μηχανή, οδηγός πεδίου, σημειωματάριο, κατάλληλη ενδυμασία και είμαστε έτοιμοι για παρατήρηση πουλιών (birdwatching). Η Οικολογική Κίνηση Πάτρας ξεκινάει μια νέα εθελοντική δράση με τη συμμετοχή της στο Δίκτυο των Υπευθύνων Παρακολούθησης των Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (IBA) της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.
Υπεύθυνος για την ΟΙΚΙΠΑ θα είναι ο περιβαλλοντολόγος Διονύσης Μαμάσης, ενώ για την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία η Συντονίστρια Δικτύου Υπευθύνων Παρακολούθησης ΙΒΑ κ. Μαργαρίτα Τζάλη.
Όσοι φίλοι της ΟΙΚΙΠΑ ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο δίκτυο ξεκινώντας από φέτος, μπορούν να δηλώσουν τη συμμετοχή τους. (Τηλ. 2610- 321010).
Παρατήρηση πουλιών (birdwatching) στη λ/θ Καλογριάς, δάσος Στροφυλιάς και έλος Λάμιας
Κείμενο-Φωτογραφίες: Διονύσης Μαμάσης M.Sc.
Περιβαλλοντολόγος-Χαρτογράφος
Τα πουλιά τα βλέπουμε παντού. Τα συναντάμε στους αστικούς ιστούς, σε νησίδες και βραχονησίδες, στην ύπαιθρο, στους ορεινούς όγκους, στα υγροτοπικά οικοσυστήματα, στις θάλασσες, στα δάση, σε παραδοσιακά αγροτικά οικοσυστήματα ακόμη και στις ερήμους. Είναι γνωστό ότι πάνω από 9000 είδη έχουν καταγραφεί παγκοσμίως ενώ η χώρα μας διαθέτει μια πλούσια σε είδη ορνιθοπανίδα απαριθμώντας 445 είδη.
Πουλιά που τα θαυμάζουμε για τις πτήσεις τους και τους ελιγμούς τους, για τα μεταναστευτικά τους ταξίδια και τις ταχύτητες που αναπτύσσουν εν ώρα πτήσης, για τα παιχνίδια τους, τη συμπεριφορά τους, τη μορφολογία και για τα οικολογικά τους χαρακτηριστικά. Η χρωματική και ηχητική πανδεσία του φτερωτού κόσμου κάνουν τους βιοτόπους τους ένα αναπόσπαστο τμήμα της φυσικής κληρονομιάς μας.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλα τα σημεία του πλανήτη ασχολούνται με την παρατήρηση πουλιών (birdwatching) μέσω έρευνας και αναψυχής. Είναι μία ευχάριστη και δημιουργική ασχολία που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής και στην Ελλάδα, κερδίζοντας όλο και περισσότερους φισιοδίφεις.
Η φυσιολατρία υπήρξε χαρακτηριστικό γνώρισμα του Έλληνα από αρχαιοτάτων χρόνων και μάλιστα παρατηρούσε το πέταγμα των πουλιών, προκειμένου να ερμηνεύσει όχι μόνο τις επικείμενες καιρικές συνθήκες αλλά και τους οιωνούς που αντλούσε από τα πουλιά για τα μελλούμενα (οιωνοσκοπία- πετομαντεία). Σήμερα βέβαια η ορνιθοπαρατήρηση αποτελεί απόλαυση και εποικοδομητική διάθεση του ελεύθερου χρόνου και όχι μόνο.
Στην Ελλάδα το birdwatching πρωτοξεκίνησε από τα μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης και από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία μετά το 1970. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται έντονες προσπάθειες από συγκεκριμένους φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις για να διαδοθεί η παρατήρηση των πουλιών.
Ένας καλός ορνιθοπαρατηρητής για την εξόρμηση του στη φύση αρκεί να διαθέτει μαζί του ένα ζευγάρι κιάλια, οδηγό πεδίου αναγνώρισης πουλιών, σημειωματάριο για να καταγράφει τις παρατηρήσεις τους και προαιρετικά τηλεσκόπιο. Εκτός από τον εξοπλισμό που δεν έχει ιδιαίτερο κόστος απαιτείται υπομονή, ησυχία και εξάσκηση στην όραση και στην ακοή.
Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί ο σεβασμός στη φύση και η καλλιεργημένη οικολογική συνείδηση. Προσοχή όμως γιατί ο σωστός birdwatcher δεν σέβεται μόνο τα πουλιά και τις φωλιές τους αλλά και τους βιοτόπους τους.
Για το λόγο αυτό δεν πλησιάζουμε τις φωλιές τους ακόμη και για φωτογραφικές λήψεις διότι είναι ιδιαίτερα επικύνδυνο και ειδικά όταν πρόκειται για είδη που κινδυνεύουν. Προσέχουμε την ενδυμασία μας και δεν φοράμε ρούχα με έντονο χρωματισμό. Αποφεύγουμε το κόκκινο και κίτρινο χρώμα ώστε να ενοχλήσουμε τα πουλιά. Προτιμάμε πράσινο σκούρο χρώμα στα ρούχα μας και ελαφριά υποδήματα για τυχόν μακρές πεζοπορίες στη φύση. Σεβόμενοι τους βιοτόπους των πουλιών δεν τα ενοχλούμε ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της αποδημίας τους και κατά την διάρκεια του φωλιάσματός τους. Αποφεύγουμε εν ώρα παρατήρησης θορύβους όπως γέλια, σφυρίγματα κλπ γιατί μπορούν να ενοχληθούν και να τρομάξουν.
Η Οικολογική Κίνηση Πάτρας και η οικοπαρέα ξεκινάει μια νέα δράση για τη παρατήρηση και καταγραφή των άγριων πουλιών μέσω της μελέτης και της προστασίας, την παρακολούθηση των βιοτόπων και των αλλαγών, τον εντοπισμό παράνομων επεμβάσεων και καταστάσεων αλλά συνδυάζοντας την αναψυχή, το χόμπι στο φυσικό περιβάλλον.
Η συμμετοχή των μελών της στο δίκτυο υπευθύνων (caretakers) παρακολούθησης των σημαντικών περιοχών για τα πουλια της Ελλάδας του προγράμματος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και για την περιοχή (IBA GR098) Λιμνοθάλασσα Καλογριάς, Δάσος Στροφυλιάς και Έλη Λάμιας σηματοδοτεί την αφετηρία μιας συντονισμένης εθελοντικής προσπάθειας παρακολούθησης και προστασίας της άγριας φύσης.
Η προστατευόμενη περιοχή ενδείκνυται απόλυτα για παρατήρηση πουλιών μιας και το φυσικό της περιβάλλον, η πλούσια ορνιθοπανίδα, οι ιδιαιτερότητές, οι φυσικές ομορφιές γεμάτα χρώματα, η βιοποικιλότητα και η οικολογική αξία κεντρίζουν το ενδιαφέρον και αποτελεί πόλο έλξης και προσέλκυσης για επιστήμονες, ερευνητές και απλούς φυσιολάτρεις.
Τα υγροτοπικά οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας Καλογριάς, το έλος Λάμιας και τα μεσογειακά πευκοδάση της Στροφυλιάς παρουσιάζουν έντονο ορνιθολογικό ενδιαφέρον και φιλοξενούν σημαντικό αριθμό πουλιών. Διαχειμάζουν πολλά υδρόβια από το Νοέβριο έως και το Φεβρουάριο ενώ είναι και σημαντικός σταθμός κατά την διάρκεια της μετανάστευσης καθώς και χώρος φωλιάσματος.
Πουλιά που περιλαμβάνονται ως αυστηρά προστατευόμενα στην κοινοτική Ευρωπαϊκή οδηγία 79/409 «για την διατήρηση των άγριων πουλιών», πουλιά που ζούν μέσα στους καλαμιώνες, κορμοράνοι που λιάζονται με ανοιχτές τις φτερούγες, ερωδιοί όπως λευκοτσικνιάδες που περνούν το καλοκαίρι τους, ποταμογλάρονα που ψαρεύουν με μεγάλη επιδεξιότητα και βουτάνε με την μύτη, ποταμοσφυρίχτες, καλαμοκανάδες, αρπακτικά, φαλαρίδες, βουτηχτάρια, στρουθιόμορφα αλλά και πολλές πάπιες.
Παρόλα αυτά όμως στους βιοτόπους τους οι ασύνετες ανθρωπογενείς δραστηριότητες με την απόθεση απορριμμάτων και αδρανών υλικών, την ανεξέλεγκτη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, την έντονη λαθροθηρία με το μη ελεγχόμενο κυνήγι υποβαθμίζουν το φυσικό τους περιβάλλον.
Το birdwatching είναι μια δραστηριότητα για όλες τις εποχές του χρόνου. Η παρατήρηση των πουλιών του δικτύου παρακολούθησης των σημαντικών περιοχών είναι η μεγαλύτερη εθελοντική δράση και επιστημονική δραστηριότητα του ευρύτερου προγράμματος της BirdLife International. Ελάτε μαζί μας στον όμορφο –μαγικό κόσμο των πουλιών.
Συμμετοχή της ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ στο Δίκτυο Υπευθύνων Παρακολούθησης Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά
Κιάλια, τηλεσκόπιο, φωτογραφική μηχανή, οδηγός πεδίου, σημειωματάριο, κατάλληλη ενδυμασία και είμαστε έτοιμοι για παρατήρηση πουλιών (birdwatching). Αν και στο εξωτερικό αποτελεί ιδιαίτερο αγαπητό χόμπι, στην Ελλάδα τα τελευταία μόλις χρόνια γίνονται έντονες προσπάθειες από συγκεκριμένους φορείς να διαδοθεί η παρατήρηση των πουλιών και όχι μόνο.
Η Οικολογική Κίνηση Πάτρας (ΟΙ.ΚΙ.ΠΑ.) ξεκινάει μια νέα εθελοντική δράση με την συμμετοχή της στο Δίκτυο των Υπευθύνων Παρακολούθησης των Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (IBA) της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Το Δίκτυο των Υπευθύνων Παρακολούθησης των Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (ΙΒΑ) επεκτείνεται σε νέες περιοχές και αναζητά νέους εθελοντές, οι οποίοι ενδιαφέρονται να συμβάλλουν στην παρακολούθηση και προστασία μιας από τις 196 περιοχές ΙΒΑ.
Η Λιμνοθάλασσα Καλογριάς, Δάσος Στροφυλιάς και Έλη Λάμιας (GR098) ενδείκνυται απόλυτα για birdwatching, αφού η ποικιλομορφία των βιοτόπων της και η πλούσια ορνιθοπανίδα παρέχουν τη δυνατότητα για παρατήρηση-αναψυχή αλλά και για μελέτη, προστασία, παρακολούθηση των άγριων πουλιών και των βιοτόπων της.
Όσοι φίλοι της ΟΙΚΙΠΑ ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο δίκτυο ξεκινώντας απο φέτος μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου. Υπεύθυνος για την ΟΙΚΙΠΑ θα είναι ο περιβαλλοντολόγος Μαμάσης Διονύσης ενώ για την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και Συντονίστρια Δικτύου Υπευθύνων Παρακολούθησης ΙΒΑ η κ. Μαργαρίτα Τζάλη.
Η Ορνιθολογική αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει κατάλληλα τα άτομα αυτά ώστε να σχηματίσει μία σταθερή ομάδα συνεργατών-εθελοντών σε όλη την Ελλάδα. Περισσότερες πληροφορίες για το δίκτυο και τις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ΙΒΑ μπορείτε να βρείτε στις ιστοσελίδες της Ορνιθολογικής: www.ornithologiki.gr/iba & www.ornithologiki.gr/caretakers .