Τα όρνια εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο

O τελευταίος πληθυσμός Όρνιων στην Πε­λοπόννησο, από τις αρχές της δεκαε­τίας του 1980, είχε περιορισθεί στην επαρ­χία Αιγιαλείας στην Αχαΐα. Χώροι φωλιάσματος ήσαν οι κροκαλοπαγείς βραχώδεις πλαγιές στα κατώτερα τμήματα των φαραγγιών των ποταμών Βουραϊκού, Κερυνίτη και Σελινούντα, σε υψόμετρο 100 - 300 μέτρα. Τα μέρη αυτά ήσαν πλούσια σε φυσικές θέσεις φω­λιάσματος και κοντά στους ορεινούς όγκους του Χελμού και του Παναχαϊκού με πλούσια κτηνοτροφία.

Οι ακριβείς θέσεις φωλιάσματος ήσαν:

v        Ο βράχος του Ασκητηρίου του Οσίου Λεοντίου πάνω από την Μονή Ταξιαρχών στον Σελινούντα κοντά στο Αίγιο

v        Oι γκρεμοί που δεσπόζουν πάνω από τα χωριά Μπουφούσκια και Σέλισα στον Κερυ­νίτη

v         η θέση Καλαμάκι, στον Βουραϊκό, κοντά στο Διακοπτό.

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι όλες οι θέσεις φω­λιάσματος ήσαν στα κατώτατα σημεία των τριών φαραγγιών, πολύ κοντά στην εθνική οδό. Και τα τρία σημεία βρίσκονταν κοντά το ένα στο άλλο και είναι προφανές ότι ο ίδιος πληθυσμός πουλιών χρησιμοποιούσε μερικές από τις τρεις θέσεις φωλιάσματος κάθε χρονιά.

Ο χώρος στον οποίο αναζητούσαν τροφή τα πουλιά αυτά κάλυπτε ολόκληρο τον όγκο του Παναχαϊκού και του Χελμού και έφτανε μέ­χρι τον Ερύμανθο και τη Ζήρεια Κορινθίας. Το καλοκαίρι τα περισσότερα Όρνια εγκα­τέλειπαν ης θέσεις των αποικιών και φαί­νεται πως τραβιόντουσαν σε πιο ορεινές πε­ριοχές. Τα περισσότερα πουλιά φαίνονταν πάλι στο χώρο των αποικιών τον Οκτώβριο. Η αποικία στον Κερυνίτη εγκαταλείφθηκε γύρω στο 1985. Στο Βουραϊκό η παρακολούθηση ήταν ελλιπής, αλλά φαίνεται πως σποραδικά εξακολουθούσαν να φωλιάζουν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

 

                Η πιο διάσημη αποικία ήταν αυτή του Σελινούντα όπου τα πουλιά φαίνονταν εύκολα από τη Μονή Ταξιαρχών και τους χιλιάδες προσκυνητές της. Η ΕΟΕ είχε πραγματο­ποιήσει αρκετές εκδρομές για τα μέλη της εκεί αφού ήταν το κοντινότερο και πιο σί­γουρο μέρος στην Αθήνα για να απολαύσει κανείς αυτά τα μεγαλοπρεπή πουλιά.

 

Από τα μέσα της δεκαετίας 1980 έως τα τέλη της επόμενης ο πληθυσμός των Όρνεων όμως αποδεκατίστηκε σε δύο κύματα. Το 1985 ο πληθυσμός υπολογιζόταν σε περί­που 35 - 50 άτομα με τουλάχιστον επτά ζευ­γάρια στο Σελινούντα και μερικά στον Βου­ραϊκό. Εκείνο όμως που ακολούθησε ήταν τρομακτικό. Μέσα σε πέντε χρόνια ο πλη­θυσμός αποδεκατίστηκε και το 1990 δεν υπήρχε ούτε ένα ζευγάρι στον Σελινούντα και ο συνολικός αριθμός δεν ξεπερνούσε τα 10 πουλιά. Οι αιτίες είναι άγνωστες. Βρέ­θηκαν όμως τέσσερα πουλιά πυροβολημένα και υπάρχουν αξιόπιστες αναφορές για τουλάχιστον άλλα 11. Κάποιο ρόλο ίσως έπαιξε και η αυξημένη ανθρώπινη ενόχληση, οι δρό­μοι που ανοίχτηκαν κοντά στις αποικίες και ίσως η εσκεμμένη δηλητηρίαση. Μέσα στη δεκαετία 1990 υπήρξαν ελπίδες ότι ο πληθυσμός θα μπορούσε να ανακάμ­ψει. Ένα ζευγάρι εμφανίστηκε ξανά στον Σελινούντα. Το 1997 και τον Ιανουάριο του 1998 υπήρχαν τουλάχιστον εννέα πουλιά και δύο ζευγάρια. Τότε ήρθε η δεύτερη κα­ταστροφή.

Μέσα σε λίγους μήνες έμεινε μόνο ένα ζευ­γάρι Ορνεων στον Σελινούντα και τρία ακόμη πουλιά ηου γύριζαν μέχρι και τον Βουραϊκό. Την επόμενη χρονιά, το 1999, έμεινε μόνο το ζευγάρι του Σελινουντα και αυτό απέτυχε να φωλιάσει. Τα δύο αυτά πουλιά, μεγάλα σε ηλικία και έμπειρα, γύριζαν για ένα χρόνο και μετά χάθηκαν. Το ίδιο συνέβη και με τον τελευταίο απόγονο τους, το τελευταίο νε­αρό Όρνιο που παρατηρήθηκε στο Βουραϊκό την άνοιξη του 2ΟΟΟ.

Δεν γνωρίζουμε τι συνέβη και επήλθε αυτή η τόσο απότομη εξαφάνιση ουσιαστικά μέσα σε ένα χρόνο. Τα Όρνια πάντως δεν φω­λιάζουν πλέον στην Πελοπόννησο. Παρατη­ρούνται μόνο κάποια περαστικά άτομα ιδίως νεαρά που κατεβαίνουν το φθινόπωρο προ­ερχόμενα από αποικίες βορειότερα. Το τέ­λος αυτής της θλιβερής ιστορίας μας επιβάλει την ανάγκη να μην χαθούν άλλες αποικίες Όρνεων από τις λίγες που απέμει­ναν στην ηπειρωτική